Column Kilian Stoker: Velocity-Based Training (VBT): een “nieuwe” methode, maar vergeet niet de basis

Talenthub Noord organiseert diverse bijeenkomsten en vraagt daarvoor experts en coaches uit heel het land. Ter inspiratie schrijven ze ook een column of blog. Dit keer is Kilian Stoker (Strength & Conditioning Coach bij Reggeborgh en NOC*NSF) aan de beurt.

In de afgelopen jaren is Velocity-Based Training (VBT) steeds meer in de spotlight gekomen binnen de wereld van krachttraining. Hoewel deze methode vaak als “nieuw” wordt gezien, kent het concept een langere geschiedenis. Voordat we echter in de details van VBT duiken, is het belangrijk om terug te grijpen naar de fundamentele trainingsprincipes.

Tijdens mijn 15 jaar in het vakgebied heb ik talloze cursussen, seminars en opleidingen bijgewoond. Wat me opviel, was de neiging van coaches, inclusief mezelf, om enthousiast te worden van nieuwe methoden. Het idee dat een unieke aanpak, oefening of technologie de sleutel zou zijn tot betere prestaties, is verleidelijk. Maar te vaak zien we dat de basisprincipes over het hoofd worden gezien.

Zoals Ralph Waldo Emerson ooit zei: “As to methods there may be a million and then some, but principles are few. The man who grasps principles can successfully select his own methods.” Deze woorden zijn een krachtig geheugensteuntje dat methoden kunnen veranderen, maar principes blijven onveranderd.

De basisprincipes van training

Wat wordt er nou precies bedoeld met een methode en een principe? Een methode wordt gedefinieerd als een procedure, techniek of een enkele manier om iets te doen, terwijl een principe een algemeen erkende waarheid of een algemeen geldige regel is die gebruikt kan worden om mee te redeneren of om een actie mee uit te voeren. Methodes zijn gevoelig voor verandering in de loop van de tijd en zijn niet altijd robuust in verschillende contexten. De coach die de basisprincipes begrijpt, kan met succes de juiste methode uitkiezen. Wat dit verhaal soms lastig maakt, is dat het niet altijd eenduidig is wat precies de basisprincipes zijn binnen de trainingsleer. Hieronder zal ik de meest gebruikte principes kort benoemen:

Specificiteit: Je wordt beter in wat je traint. Het lichaam past zich aan op basis van het soort sport of de specifieke beweging die je uitvoert of traint.

Overload: Om sterker of beter te worden, moet het lichaam worden blootgesteld aan een prikkel die groter is dan waaraan het gewend is. Zonder voldoende uitdaging past het lichaam zich niet aan.

Individualiteit: Elke atleet is uniek. Wat werkt voor de één, hoeft niet effectief te zijn voor de ander. Training moet worden afgestemd op de specifieke behoeften en capaciteiten van de sporter.

Reversibiliteit: Omkeerbaarheid, trainingseffecten gaan verloren als de belasting minder wordt of stopt. Consistentie is essentieel om prestaties te behouden en verbeteren.

Verminderde meeropbrengst: Beginners maken snel progressie, maar naarmate de trainingsjaren toenemen, wordt het moeilijker om significante verbeteringen te bereiken. Gevorderde sporters moeten meer werk verrichten om kleine verbeteringen te realiseren.

Variatie: Het introduceren van variatie in trainingsomvang, intensiteit, rust, frequentie en oefenstof voorkomt monotonie en dit is zowel fysiek als mentaal belangrijk voor een sporter. Variatie moet echter altijd een doel hebben en niet willekeurig worden toegepast.

 

VBT: Een ‘’moderne’’ methode op basis van tijdloze principes

VBT is een methode waarbij bewegingssnelheid centraal staat. Het meten van snelheid tijdens oefeningen biedt waardevolle inzichten. Bijvoorbeeld: een daling in snelheid kan wijzen op vermoeidheid, wat aanleiding geeft om de training aan te passen. Deze aanpak maakt gebruik van technologie zoals lineaire transducers, apps en zelfs 3D-camera’s.

Naast de technologische voordelen biedt VBT ook een unieke mogelijkheid om trainingsparameters nauwkeurig af te stemmen op het individu. Doordat snelheid gekoppeld kan worden aan specifieke zones – zoals maximaal kracht, vermogen of snelheid – kan de training worden geoptimaliseerd voor de gewenste aanpassing. Dit maakt het mogelijk om met meer precisie te werken, wat vooral bij gevorderde atleten essentieel is om progressie te boeken.

Een ander belangrijk aspect van VBT is de mogelijkheid om dagelijks fluctuaties in de prestaties van een atleet op te vangen. Waar traditionele trainingsmethoden vaak uitgaan van vaste percentages, geeft VBT coaches de flexibiliteit om de belasting aan te passen op basis van de actuele toestand van de sporter. Dit verhoogt niet alleen de effectiviteit van de training, maar verkleint ook het risico op blessures door overbelasting.

In de praktijk kan VBT worden ingezet voor zowel het monitoren van progressie als het plannen van piekmomenten. Door data te verzamelen over langere perioden, kunnen coaches patronen herkennen en gerichter periodiseren. Zo wordt niet alleen de korte termijn geoptimaliseerd, maar ontstaat er ook een waardevolle langetermijnstrategie.

 

Terug naar de kern

De uitdaging voor coaches is niet alleen om nieuwe methoden zoals VBT te omarmen, maar om deze te gronden in de basisprincipes van training. Door de kernwaarden van o.a. specificiteit, overload, individualiteit en variatie toe te passen, kan VBT worden gebruikt als een krachtige tool om het maximale uit een training te halen.

Of het nu gaat om wedstrijden of langetermijnontwikkeling, de combinatie van tijdloze principes en moderne technologieën zoals VBT helpt coaches en atleten beter te presteren. Want uiteindelijk maakt niet de methode, maar de toepassing van de juiste principes het verschil.